"Opleiding is het laaghangend fruit"

Hoe vitaal zijn de verpleging, verzorging en thuiszorg (VVT)? Jurjen Sponselee, bestuurder van Het Spectrum en voorzitter van de VVT-alliantie Waardenland ziet kansen in het beter benutten van de opleidingscapaciteit en bekijkt op langere termijn de mogelijkheden van één regionale medische dienst voor ouderenzorg. Sponselee combineert vier rollen: bestuurder van Het Spectrum, één van de vijf toezichthouders van de Werkgeversvereniging Zorg en Welzijn ZHZ, voorzitter van de Raad van Toezicht van Prezzent en sinds 1 januari ook die van voorzitter van de VVT-alliantie Waardenland. Die drukte is hij wel gewend uit zijn bedrijfskundige verleden: “Ik ben mijn loopbaan gestart als management trainee bij Nuon. Een drukke baan, waarin ik op een gegeven moment het menselijke aspect miste. Toen kwam VVT-organisatie Groenhuysen op mijn pad. Zij zochten iemand voor het commercieel geweten van de organisatie. Daar heb ik de liberalisering van de ouderenzorg meegemaakt en onder andere de marketing en klantenservice opnieuw opgezet. Nadien heb ik de overstap gemaakt naar de gehandicaptenzorg om vervolgens in de zomer van 2017 te starten bij Het Spectrum.” De zorg bedrijfskundig bekijken Waarom de switch naar de zorg? Sponselee: “Hier ervaar ik dagelijks welke positieve impact ik samen met de collega’s kan hebben. Niet alleen binnen de eigen organisatie, maar ook binnen de regionale keten. Dat vind ik super om te mogen ervaren. Er was en is ook veel winst te boeken in de zorg.” Sponselee zet bedrijfskundige elementen in om problemen in de zorg het hoofd te bieden: “Zoals projectmatig werken en stakeholdermanagement. Projectmanagement helpt om resultaatgerichter te werken en beter je doelen te halen. Met een standaard werkwijze zijn de communicatielijnen beter en weet je beter wat je van elkaar mag verwachten. Dat helpt enorm als er meerdere projecten lopen in een organisatie, dat je dezelfde taal spreekt. Dat kun je toepassen op allerlei vlakken, zo ook op de arbeidsmarkt.” De uitdagingen voor de VVT-alliantie Want de arbeidsmarkt is één van de uitdagingen voor de regio, ziet Sponselee: “De schaarste geldt voor de hele medische beroepsgroep. We zijn daarom aan het pionieren om tot andere organisatiemodellen te komen. Bijvoorbeeld een hybride detacheringsconstructie met artsen en verpleegkundigen in loondienst. Verdere taakdelegatie behoort ook tot de mogelijkheden. Op lange termijn blijven we een grote uitdaging houden als regio. Vanuit de VVT-alliantie hebben we recentelijk met de Erasmus Universiteit Rotterdam een nulmeting gedaan op de regionale robuustheid en duurzaamheid van de medische zorg. Daaruit kwamen twee adviezen: onze opleidingscapaciteit beter benutten en één regionale medische dienst voor ouderenzorg, over de organisaties heen. Op die gebieden willen we nu stapsgewijs progressie boeken.” Opleiding en uniformiteit De opleidingscapaciteit zal de eerste stap zijn voor Sponselee: “Wij leiden artsen op bij Het Spectrum en onder andere Rivas en het ASz doen dat ook. Maar die plekken zitten nu niet altijd vol. Samen daaraan werken is een mooie start om alle neuzen dezelfde kant op te krijgen en een eerste succes te boeken.” De volgende mogelijke stap is de weg naar één regionale medische dienst op langere termijn voor ouderenzorg: “Eerst willen we het fundament leggen met opleidingen, daarna bekijken we de mogelijkheden en haalbaarheid van zo’n dienst. Die kan helpen om onze medische capaciteit efficiënter in te zetten, uniform beleid te maken en makkelijker kennis met elkaar te delen. Maar kleinschaligheid heeft ook veel voordelen. Dat vraagt om nader onderzoek.” Meer afstemming met elkaar Hoewel Sponselee al veel overleg in de zorgketen ziet, vragen de grote maatschappelijke opgaven om meer afstemming onderling: “Deze tijd vraagt om relatiemanagement, om het opbouwen van vertrouwen in elkaar om zo de duurzame inzetbaarheid en betaalbaarheid van zorg te waarborgen. Er zijn al veel goede overlegorganen en ook de behandelaars zijn organisatorisch sterk gepositioneerd. Maar ik verwacht wel dat er nog meer afstemming moet komen, al is dat lastig naast de druk en complexiteit van het dagelijks werk.” Een mooi voorbeeld vindt Sponselee het Verwijspunt 078, dat als centraal punt dient voor huisartsen en het ziekenhuis om ouderen goed door te verwijzen: “Het Verwijspunt 078 zit bij de HAP, is sinds eind vorig jaar operationeel en loopt heel goed. Zij doen ook een deel triage.” Aantrekken en behouden Net als het ASz stelt Het Spectrum in haar nieuwe strategie ook de zorgprofessional centraal: “De laatste vijf jaar lag onze focus op cliënten, nu verschuift die naar personeel. We richten ons personeelsbeleid onder meer op binden en blijvend boeien. Dat vraagt veel creativiteit, zoals het vormgeven van persoonsgericht en modulair opleiden.” Ook Het Spectrum kampt met de gevolgen van een krappe arbeidsmarkt, al weet de organisatie bovengemiddeld goed mensen aan te trekken en te behouden: “Dat komt door meerdere factoren. We hebben een sterke kern van artsen die al lang aan ons verbonden zijn. Er is veel aandacht voor het team, we zijn een aantrekkelijke en prettige werkgever. Er heerst een fijn werkklimaat met veel ruimte voor ontwikkeling. Bovendien zijn we een organisatie die in beweging is.” Kijken naar wat nu kan Hoe ziet de toekomst eruit voor de ouderenzorg? Sponselee: “Het huidige stelsel voor ouderenzorg is financieel niet meer houdbaar. Het vraagt om een andere manier van kijken. We zetten daarom ook in op gesprekken in onze organisatie, in onze regio met de VVT-alliantie, gemeenten en verzekeraars en ook landelijk, om daar verandering in te krijgen. Ondertussen kijken we naar wat nu wél kan. Zoals de mensen die we nu hebben koesteren, goed luisteren naar hun wensen, ruimte geven aan opleiding en het eerlijke verhaal vertellen; dus ook wat niet kan. Een succesvol project vind ik dat van de zij-instromers in onze regio, waarbij we mensen vanuit andere beroepsgroepen versneld opleiden tot Mbo-niveau 3. Dat laat zien dat we samen de zorgvraag voorlopig aankunnen.”