Hoe technologie en taal helpen bij Samen Beslissen

Een goed gesprek ligt aan de basis van een gezamenlijke beslissing. Daarom is het essentieel dat je elkaar als zorgverlener en patiënt goed begrijpt. Hoe zorg je er als arts en huisarts voor dat patiënten begrijpen wat je adviseert en vastlegt? En welke rol spelen taal en technologie daarin? Over onder meer Nictiz, OPEN en Thuisarts.nl. Eén taal Maar weinig patiënten hebben van Cholelithiasis gehoord. De patiëntvriendelijke term ‘galstenen’ zegt meer mensen iets. Volgens huisarts Robert Paulissen, werkzaam in de praktijk Paulissen en De Bruyne in Alblasserdam, is het van belang om medische termen te vertalen naar één taal die iedereen begrijpt: “Een patiënt krijgt vaak informatie van het ziekenhuis én van ons als huisarts, dan is het fijn als je hetzelfde kunt uitleggen. Dan heb je het met zijn drieën over hetzelfde.” Door de verschillende stelsels te vertalen, kunnen de HIS-sen, ZIS-sen en PGO’s in de toekomst ook beter met elkaar ‘praten’ en gegevens uitwisselen. Patiëntvriendelijke termen ICPC (International Classification of Primary Care) is in Nederland de standaard voor het coderen en classificeren van klachten, symptomen en aandoeningen in de huisartspraktijk. Ook huisarts Paulissen werkt met ICPC-codes: “Elke code staat voor een medische term. Maar er is nu ook al een lange lijst van ICPC-codes met de patiëntvriendelijke term erbij.” Volgens Paulissen is het wel van belang dat de lijst volledig is: “Vind je informatie niet goed terug, of niet goed verwoord, dan loop je vast. Je moet voldoende informatie beschikbaar hebben om het goed te kunnen vertalen. Soms staat een ziektebeeld er niet in. Sommige diagnoses hebben bijvoorbeeld nog niet een eigen code, maar bestaan alleen als groep. Het aanvullen van die gegevens is nodig. En dat de koppeling goed werkt, zodat wij op trefwoord vinden wat we zoeken.” SOEP-verslag Paulissen gebruikt in zijn verslaglegging De SOEP-structuur: Subjectief, Objectief, Evaluatie en Plan. In een SOEP-verslag vult hij de S-, O-, E- en P-regel aan. “Op de S-regel schrijf ik de klacht en hulpvraag van mijn patiënt, de O-regel is voor uitkomsten uit onderzoek, de E-regel voor diagnose en de P-regel voor het plan en de afspraken met de patiënt. Ik denk bij elke regel na: ‘Wat schrijf ik daar en is dat begrijpelijk?’ Bij de E-regel kan Paulissen putten uit ICPC-codes.” OPEN Paulissen heeft veel affiniteit met internet en ICT. Hij ontwikkelde in coronatijd de website toolkitcorona.nl en is bezig met een nieuw intranet voor de praktijk. Hoe draagt technologie bij aan een goed gesprek? “Sinds juli 2020 werken we met OPEN om online inzage voor patiënten mogelijk te maken, via een portaal of persoonlijke gezondheidsomgeving (PGO). Ik probeer daarom meteen patiëntvriendelijke termen te hanteren en daar helpt de lijst ICPC-codes in begrijpelijke bewoordingen ook bij.” Thuisarts.nl Welke andere (technologische) hulpmiddelen gebruikt Paulissen? “We werken zelf veel met Thuisarts.nl. Daar vinden patiënten informatie in begrijpelijke taal, met veel voorbeelden en uitleg in tekst, foto en video. Ook keuzehulpen helpen om samen te beslissen, bijvoorbeeld of we wel of niet de prostaatwaarde gaan bepalen, of bij keuzes in een palliatieve setting. Als het gaat om begrijpelijke taal voor iedereen, helpt ook Pharos.nl met informatie die toegankelijk is voor bijvoorbeeld laaggeletterden.” SNOMED Aan nog beter begrip tussen huisarts en patiënt wordt dus al op meerdere manieren hard gewerkt. Hoe zit dat met de taal tussen medisch specialist en huisarts? Daarin voorziet SNOMED. Dat is een internationaal medisch terminologiestelsel van en voor zorgprofessionals, met ca. 370.000 medische begrippen en hun synoniemen. In Nederland wordt SNOMED ontwikkeld en beheerd door Nictiz, in opdracht van het ministerie van VWS. Een recente koppeling zet een door de huisarts geregistreerde ICPC-code vrijwel volledig over naar een SNOMED-code die zorginstellingen gebruiken. Paulissen: “Ik denk dat SNOMED zeker toegevoegde waarde kan hebben om de communicatie nog verder te bevorderen.” Terugvragen Paulissen wil voor Samen Beslissen vooral gebruik maken van de middelen die er zijn. “Na een consult kan ik mijn verhaal ondersteunen met informatie van Thuisarts. Dan kopieer ik de link en plak die op de P-regel, zodat mijn patiënt het ook in kan zien, en ik stuur een e-mail na. Het zou mooi zijn als ik dat straks ook direct vanaf mijn huisartsensysteem (HIS) kan doen, dat is nog in ontwikkeling. Ook Thuisarts.nl werkt aan het makkelijker doorsturen van hun informatie.” Wat kun je als huisarts nog meer doen om het gesprek te verbeteren? “Bij het afsluiten van het consult terugvragen wat je hebt uitgelegd. En dat vooral bij jezelf houden: “Ik heb dit en dat aan je verteld, wat ga je er thuis mee doen?” Zo check je op een ongedwongen manier of het klopt wat je patiënt heeft onthouden.”