“Samen Beslissen gaat verder dan beslissen.”

Dianda Veldman

Het is de grootste campagne die de Patiëntenfederatie Nederland ooit heeft gevoerd: ‘Samen Beslissen’. De campagne moet Samen Beslissen stimuleren en liever nog meer dan dat, vindt Dianda Veldman, directeur-bestuurder van de Patiëntenfederatie Nederland: “Het hele traject waarin je als patiënt contact hebt met je zorgverleners kan samen beter. Het gaat verder dan alleen beslissen over de behandeling, de zorg speelt ook daarvoor en daarna.”

Emancipatie van de patiënt Dianda Veldman studeerde Sociologie aan de Rijksuniversiteit Groningen en heeft een post-master in bedrijfskunde en marketing. Ze werkte daarna ruim dertig jaar in management- en directiefuncties, zowel in het bedrijfsleven als in de non-profitsector. Emancipatie van groepen mensen was altijd haar speerpunt, ook in haar huidige functie als directeur-bestuurder van de Patiëntenfederatie Nederland: “Ik kende de zorg nog niet toen ik zes jaar geleden hier kwam. Ik vind het prachtig om te werken in een sector die zo belangrijk is voor ons allemaal. En er is veel verbetering en vernieuwing mogelijk. Zo ook in emancipatie van de patiënt. Als patiënt voel je wat je voelt en weet je zelf het best wat belangrijk voor je is. Ik voel de persoonlijke gedrevenheid om me daar hard voor te maken.” Samen Beslissen Wat gaat Samen Beslissen de patiënt brengen? Veldman: “Dat je de behandeling krijgt die bij je past. De zorgverlener kan natuurlijk goed bepalen wat medisch gezien het best zou zijn, maar bij de keuze moet je als patiënt ook invloed kunnen hebben op wat jij nodig hebt en belangrijk vindt. Als je samen beslist, begrijp je bovendien beter wat het inhoudt, ben je er actiever en bewuster mee bezig en dat draagt bij aan de behandeling en het herstel. Als patiënt heb je ook een rol in je eigen gezondheid.” Het klinkt zo logisch, dat het bijna vreemd lijkt dat deze beweging er nu pas is. Veldman: “We zijn er achter de schermen al jaren aan bezig. In Nederland groeide aan het eind van de jaren 70 het besef dat je je mond open mag doen. Dat is de laatste jaren nog meer gevoed door internet denk ik. Samen Beslissen is ook geïnspireerd op andere landen die al werkten met ‘3 goede vragen’.”

Fotograaf: Tom van Limpt

De rol van de federatie Patiëntenfederatie Nederland vindt dat Samen Beslissen een gewoonte moet worden in de zorg. Een goed gesprek is de basis van goede zorg. Hoe stimuleert de Patiëntenfederatie Nederland dat? Veldman: “Allereerst met de campagne 'Samen Beslissen', die we samen met vertegenwoordigers van zorgverleners en zorgorganisaties en met steun van het ministerie van VWS hebben ontwikkeld. Zoiets groots hebben we nog nooit gedaan. Daarnaast is er de website ‘3 goede vragen’ die patiënten helpt om zich voor te bereiden op een goed gesprek met de zorgverlener. Ook zijn er keuzehulpen ontwikkeld voor behandelingen: een online hulpmiddel, waarmee arts en patiënt inzicht krijgen in de persoonlijke situatie en voorkeuren van de patiënt. Als federatie hebben wij een leidraad gemaakt waaraan zo’n keuzehulp moet voldoen. Ook maken we zelf keuzehulpen om de juiste behandelaars te kunnen kiezen. Dat is onderdeel van ZorgkaartNederland. Zorgkaart Met ZorgkaartNederland vinden patiënten voor veel aandoeningen een passende zorgverlener. Veldman wil de keuzehulp voor ZorgkaartNederland graag uitbreiden met PROMs (Patient Reported Outcome Measures): “We laten al PREMs zien (Patient Reported Experience Measures), die tonen hoe patiënten de behandeling hebben ervaren. Maar voor uitkomsten is zo’n beoordeling er nog niet. Waar heb ik de beste uitkomst van mijn behandeling? Dat zouden wij als federatie graag zien in de keuzehulp, maar men vindt dat nog spannend.” Veldman ziet ook in bredere zin meer ruimte voor eigen onderzoek en beslissingen voor patiënten: “Mijn droom is dat patiënten hun eigen zorgtraject op maat krijgen. Met alle informatie om goed te kiezen: voor, tijdens en na de behandeling. Er zijn al veel goede apps die daarop voorsorteren, zoals ikHerstel. Mijn wens zou zijn dat je nog gerichter tips krijgt voor je eigen herstel. Zo krijg je als patiënt een steeds grotere rol in je eigen zorgtraject.” De tussenbalans De campagne loopt sinds september 2021. Wat merkt de patiënt er al van? Veldman: “De uitslag van het kwantitatieve onderzoek hebben we natuurlijk pas na de campagne, maar ik krijg al veel signalen van patiënten die zich aangesproken voelen, het komt binnen. Ook krijgen we veel complimenten van zorgverleners, iedereen wil heel graag meedoen. Dat is ook wel de verdienste van het grote onderzoek dat we vooraf gedaan hebben bij zorgverleners. Met ons Zorgpanel met 23.000 deelnemers doen we ook regelmatig onderzoek naar de voortgang en resultaten van Samen Beslissen.” Gelijkwaardig gezond Een nieuwsartikel op de website van de Patiëntenfederatie Nederland luidt: Samen Beslissen gebeurt vaak, maar het kan nog beter in de spreekkamer. Veldman: “Daar zijn drie partijen voor nodig: de zorgverlener moet het doen, de organisatie moet het faciliteren en de patiënt moet zijn rol nemen. Voor zorgverleners gaat het om tijd maken, maar ook om de overtuiging en ervaring dat als je luistert en doorvraagt, je een beter resultaat van de behandeling krijgt. Aan hen zou ik willen zeggen: vraag altijd gericht door, ook als je al weet wat de behandeling zou moeten zijn is. Een voorbeeld: veel apothekersrecepten worden nooit opgehaald. Het is dus ook zaak om de patiënt te motiveren voor een behandeling.” Wanneer Samen Beslissen is geslaagd? “Als de relatie tussen patiënt en zorgverlener gelijkwaardig is geworden. Als beide partijen een bijdrage leveren aan zo goed mogelijke gezondheid van de patiënt. Dat gaat over de beslissing, maar ook over het hele traject waarin je met elkaar contact hebt.”

Deel deze pagina