INTERVIEW
“We kunnen zorg steeds beter voorspellen”
“Zo’n 20% van de data is gestructureerd en goed te analyseren"
Als KNO-arts en Chief Medical Information Officer (CMIO) werkt Mark Friebel met onder meer de inzet van data aan betere zorg. Met het realtime 'Covid-Dashboard' toonde hij het belang en de waarde van data in de zorg al aan. Welke data verzamelen we en hoe zetten we die nu en straks in voor betere zorg?
Het realtime Covid-Dashboard Mark Friebel is tien jaar KNO-arts en werkt sinds drie jaar één dag per week als CMIO in het ASz. In die rol vormt hij een brug tussen het Medisch Specialisten Bestuur, de Raad van Bestuur en de techniek als het gaat om innovatie en digitalisering. Als lid van het corona-commandoteam bouwde hij samen met het Bedrijfsinformatiecentrum het realtime 'Covid-Dashboard'. Gevoed met data uit de Business Intelligence- en data analytics-omgeving geeft dit dashboard inzicht in onder meer de beddencapaciteit, de drukte op de Spoedeisende Hulp en het aantal geteste en besmette patiënten. Twee soorten data Het dashboard laat zien dat we data als bron voor waardevolle inzichten kunnen gebruiken. Friebel: “We onderscheiden nu twee soorten data. Het grootste deel is ongestructureerd, dat is data zoals de dokter het opschrijft. Die data is nog moeilijk te analyseren. Een wens is bijvoorbeeld om vrije tekst-analyses te kunnen doen om die data toch te kunnen interpreteren. Zo’n 20% van de data is gestructureerd en goed te analyseren. Denk aan logistieke data zoals voorraden, personeel en het aantal IC-plekken. En aan klinische data zoals vitale waarden, early warning-scores en overlevingskansen.” Sturen Naast de data die het ziekenhuis verzamelt, komt er ook steeds meer data vanuit de patiënt zelf. Friebel: “De patiënt meet bijvoorbeeld via zijn eigen smartwatch ook gezondheidswaarden. Omdat we nog te weinig overzicht hebben over die grote hoeveelheid data en de betrouwbaarheid ervan, doen we daar op dit moment nog niets mee. Maar ik verwacht wel dat die data een grotere rol kan gaan spelen, zoals we dat nu zien in de thuismetingen bij hartfalen en COPD. Door vroegtijdig te signaleren, kan het aantal opnames afnemen en kunnen we abnormale groei voorkomen. Met Luscii gaan we hier ook in het Albert Schweitzer ziekenhuis mee starten.” Van verklaren naar voorspellen De grote winst van data ligt volgens Friebel in de voorspellende kracht ervan: “Nu benutten we data vooral nog om terug te kijken in de tijd. We evalueren bijvoorbeeld wat er met de patiënt is gebeurd, of we dat verwacht hadden en of dat logistiek klopt. Waar we naartoe willen is het voorspellen van zorg. Data kan ons helpen om in te schatten wanneer extra zorg nodig is, of juist om onnodige zorg te voorkomen. Bij de radiologie lopen enkele trajecten om artificial intelligence en beeldanalayse in te zetten ter ondersteuning van het werk van de radioloog. We hopen met de doorontwikkeling van ons early warning-systeem in de toekomst niet alleen achteruitgang vroegtijdig te signaleren, maar ook al te kunnen voorspellen welke patiënten risico hierop hebben, om zo complicaties of IC-opnames te voorkomen. Daar zijn goede governance-afspraken voor nodig en nog slimmere data-analyses om met onderbouwing goed te kunnen voorspellen. Nu krijgen we voorspellingen bewezen met logaritmen, maar de formule is dan niet openbaar, zeker bij commerciële producten. Dat is voor dokters lastig te bevatten. Daarbij komt dat de software van elektronische patiëntendossiers (EPD’s) niet altijd even open en bereikbaar is voor analyses.”
De 5 fasen van een datagedreven ziekenhuis
Petra Porte bracht als afstuderend klinisch informaticus in kaart hoe het ASz ervoor stond op het gebied van data. Ze ontwikkelde een model voor de fasen die doorlopen worden op weg naar een datagedreven ziekenhuis. De verschillende fasen kunnen toegepast worden op zowel zorglogistieke vraagstukken, als vraagstukken in de patiëntenzorg.
"Aan het begin van betere gegevensuitwisseling staat de patiënt, wiens toestemming vereist is."
Van patiënt naar mens Wat betekenen de grotere inzet van data en een meer voorspellend karakter van de zorg voor de patiënt? Friebel: “De patiënt krijgt meer eigen regie. De communicatie is gerichter, patiënten lezen in hun eigen dossier terug wat er precies gezegd is en er zijn keuzehulpen waarmee ze zelf al afwegingen kunnen maken zonder gekleurd te zijn door de dokter. Zo krijgen patiënten meer kennis van en inzicht in hun ziekte en signaleren we vroegtijdig mogelijke problemen. Ik hoop dat die zelfregie zo ook preventief gaat werken. Dan gaan we als artsen meer mensen coachen en counsellen in plaats van patiënten zien. Dat is vooral geschikt voor patiënten met chronische aandoeningen, in mijn werk als KNO-arts met veel korte patiëntencontacten zal dit lastiger zijn.” Gegevensuitwisseling Friebel wil data optimaal benutten en strijdt dan ook voor betere transmurale gegevensuitwisseling: “Technisch zijn we als ziekenhuis al ver met het Zorgplatform van Chipsoft. Binnen afzienbare tijd verwacht ik dat we beter uitwisselen in onze regio. De gegevensuitwisseling met huisartsen is lastiger. Zij kunnen nu ons EPD inzien via het zorgverlenersportaal, andersom zijn wij afhankelijk van de informatie die we via Zorgdomein krijgen. Verwijzen en toestemming registreren moet laagdrempeliger worden voor de huisarts. Makkelijk in het HIS, zonder tijdrovende UZI-pas.” Aan het begin van betere gegevensuitwisseling staat de patiënt, wiens toestemming vereist is. Friebel: “Wij hebben onlangs 23.000 van onze patiënten benaderd en 97% gaf toestemming. De wil is er vaak wel, maar toch ontbreekt vaak gewoon het vinkje. In het vervolg zouden we iedereen die zich registreert in het ziekenhuis actief toestemming moeten vragen, en er mag in de software meer aandacht voor komen. Misschien zou een landelijke campagne ook bijdragen aan bewustwording.” Mobiele zorg Naast het Zorgplatform voor regionale uitwisseling en de BeterDichtbij-app voor patiënten, verwacht Friebel veel van de mobiele HIX als digitale zorginnovatie. Het totaalsysteem voor de zorg wordt dit jaar nog mobiel bereikbaar, zodat zorgverleners er veilig op kunnen inloggen via hun eigen mobiele telefoon. Friebel: “Dat maakt het makkelijker om ook zorg te verlenen als je onderweg bent in het ziekenhuis, van locatie naar locatie reist, of aan het bed van de patiënt staat. Je hebt dan geen Computer On Wheels meer nodig, maar kunt direct gegevens opzoeken en een notitie of foto maken.”
