SPOTLIGHT
Jacolien Jacobse
Jacolien Jacobse (34) woont in Rotterdam en is Specialist Ouderengeneeskunde bij Salem in Ridderkerk. In het verpleeghuis wonen en werken mensen met een reformatorische levensovertuiging. Welke rol speelt het geloof in het werk van Jacolien? “Het helpt dat we elkaar begrijpen, zeker in de laatste levensfase.”
"Vooral in de laatste levensfase hebben patiënten sterke behoefte aan geestelijke zorg. Het is mooi dat we geloofsovertuigingen hier kunnen delen, hetzelfde voelen en dezelfde woorden eraan geven.”
Jacoliens doel was ooit om te werken in de jeugdgezondheidszorg, maar daar was niet veel werk in toen ze klaar was met Geneeskunde. Als basisarts en AIOS rolde ze de ouderenzorg in en kwam vanwege een vervanging door zwangerschapsverlof in 2014 bij Salem binnen: “Ik heb altijd affiniteit met ouderen gehad, doordat ik in het verpleeghuis en de thuiszorg heb gewerkt. De multidisciplinaire samenwerking die ik zocht in de jeugdgezondheidszorg, vond ik hier ook.” Sinds 2020 is Jacolien Specialist Ouderengeneeskunde (SO) en helpt ze bewoners van Salem op lichamelijk (somatisch) vlak en bij psychogeriatrische klachten zoals dementie. Ook heeft ze supervisie over de basisartsen. De laatste levensfase De palliatieve unit van Salem wordt uitgebreid met nieuwbouw en biedt 24 uurs proactieve zorg met een bereikbaarheidsdienst van de SO, voor complexere zorg. Palliatieve zorg vindt Jacolien één van de meest boeiende kanten aan haar vak: “Ik vind het bijzonder om het laatste deel van iemands leven te begeleiden, om ervoor te zorgen dat mijn patiënt zo min mogelijk lijdt en er ruimte komt voor afscheid door familie en vrienden. In die fase delen mensen ook vaak existentiële zaken met je. Het is een specialisme waar denk ik nog te weinig aandacht voor is en juist veel in te ontdekken valt.” Persoonlijk versus papier Hoewel we in de zorg meer en meer afgaan op dossiers en data, wil Jacolien haar patiënten persoonlijk blijven zien en spreken. “Je moet een band opbouwen om het vertrouwen te krijgen dat je de kwetsbaarheid en de zorg die nodig is, goed inschat. Want het gaat soms om grote beslissingen, bijvoorbeeld dat je samen beslist dat iemand niet meer naar het ziekenhuis gaat of een behandeling stopt. Ik ga ook op mijn gevoel af als ik iemand zie. Dan kan ik er soms geen getal op plakken, maar wel een indruk krijgen die verder gaat dan op papier. Veel ouderen hebben er ook gewoon behoefte aan dat je regelmatig langskomt.” Reformatorisch De meeste bewoners hebben bewust voor Salem gekozen vanwege de reformatorische grondslag. Jacolien is ook zo opgevoed: “Ik zie mezelf wel meer als Christen, maar begrijp de reformatorische ideeën en kan daar goed mee overweg. Zondag heerst hier een heel andere sfeer dan door de week. Dan leidt de geestelijk verzorger een eigen dienst met veel psalmen, die patiënten hun hele leven hebben gememoriseerd. Dat zit zo diep, dat het ook veel dementerende patiënten nog bereikt. Vooral in de laatste levensfase hebben patiënten sterke behoefte aan geestelijke zorg. Het is mooi dat we geloofsovertuigingen hier kunnen delen, hetzelfde voelen en dezelfde woorden eraan geven.” Wat merk je verder aan verschillen met andere verpleeghuizen? “De meeste vrouwen dragen een rok en op de meeste kamers staat geen TV, wel een laptop. Op ons scherm tonen we bijvoorbeeld wel kerkdiensten en evenementen als Prinsjesdag, of beelden van de natuur rond activiteitenbegeleiding. Maar hier staat niet de hele dag de TV aan.” De nieuwe lichting SO’s Jacolien ervaart het landelijke personeelstekort op kleine schaal bij Salem: “Ook wij hebben moeite om onze formatie op peil te houden. We proberen co-assistenten aan te trekken en te enthousiasmeren, door over te brengen dat het geen suf beroep is. Dat was een beetje het imago, als verpleeghuisarts. Nu is het anders. Je krijgt ook complexere casussen, waar je net iets meer in uitvogelt. Je werkt als een team samen en krijgt relatief veel ruimte om je uren flexibel in te delen. En werkgarantie natuurlijk!” Samenwerken in Salem Jacolien werkt vanuit de behandeldienst samen met onder meer logopedisten, psychologen, ergotherapeuten, fysiotherapeuten en diëtisten. “Hier wonen kwetsbare mensen die vaak van alles tegelijk mankeren. Diabetes, hartfalen dementie, jicht … wij proberen patiënten zoveel mogelijk hier te behandelen en ze buiten het ziekenhuis te houden, omdat ze daar vaak niet beter uitkomen. Samen kijken we naar de juiste zorgvraag, want welzijn zit niet alleen in de pillen. Bij dementie hoort bijvoorbeeld ook gedragsproblematiek, we kijken dan eerst waar dat gedrag vandaan komt met een psycholoog. Een ergotherapeut kan dan bijvoorbeeld angst of prikkelverwerking verminderen met een verzwaarde deken voor meer rust in de nacht. Een fysiotherapeut kan helpen bewegen om vallen te voorkomen. Een logopedist kan helpen bij slikproblemen. Enzovoort.” Samenwerken buiten Salem Salem levert zorg op 10 locaties in de regio, zo heeft Jacolien ook verpleeghuis Overslydrecht van Waardeburgh onder haar hoede. De samenwerking met het ziekenhuis gaat goed, al kan het volgens Jacolien soms nog beter: “Soms komt een patiënt met een teenprobleem bij de chirurg, maar gaat dan ook meteen de medische molen in voor andere klachten. Dat zouden we liever meer af willen bakenen, want niet elke patiënt is revalideerbaar genoeg. Dan kost het ze te veel energie en de zorg onnodig veel geld. Ik merk wel dat geriaters en SO’s in het ziekenhuis de samenwerking opzoeken en dat we elkaar beter leren kennen. Dat helpt. Samen kunnen we de zorg voor ouderen nog efficiënter inzetten.”