INTERVIEW
“Goed samenwerken draait om goede spelregels.”
INTERVIEW
"Goed samenwerken draait om goede spelregels."
“Nu knabbelen we aan de electieve zorg, daarna is ook de acute stroom aan de beurt."
Dat een betere doorstroom van patiënten in het ziekenhuis urgent is, toont ook de actualiteit aan. Op de afdeling Geriatrie van het ASz, waar Marieke Meinardi werkt als internist Ouderengeneeskunde, ligt een 90-jarige patiënt met verregaande dementie. Deze patiënt zou beter verzorgd kunnen worden in een verpleeghuis, ware het niet dat er positief op corona is getest.
Al snel ontstaan de ideeën over een geïsoleerd verpleeghuis. Dat ouderen eerder door zouden moeten stromen naar verpleeghuizen is volgens Meinardi niet alleen in het belang van de zorg, maar juist ook van ouderen. “Ouderen zijn kwetsbaar, we mogen ze niet in de kou laten staan. Ik wil voorkomen dat we ouderen die zich bij ons melden terug naar huis moeten sturen met alle risico’s van dien. Het is ongelooflijk dat dat nu realiteit is in een land als Nederland, met onze financiële middelen en veiligheidsmaatregelen.”
Het belang van goede doorstroom
Meinardi werkt sinds januari 2010 bij het ASz en is in de publiciteit gekomen met de wachtlijsten bij verpleeghuizen bij Nieuwsuur en met het Zorgtransferium, waarmee ouderen die op de Spoedeisende Hulp (SEH) binnenkomen maar geen indicatie hebben voor een ziekenhuisopname, meteen doorgeleid worden naar een verpleeghuisbed. Een betere doorstroom van patiënten is in het belang van zowel de patiënt als de zorg: “Patiënten liggen door de wachttijden langer in bed dan goed is, met een verlies van spiermassa en functies als gevolg. Voor ons als ziekenhuis geldt dat we er willen zijn voor noodzakelijke zorg, niet voor wachters. We zijn nu noodgedwongen ons OK-programma aan het terugdringen. Een beperkte capaciteit betekent dat we patiënten die het nodig hebben, zoals verwarde ouderen, vaak niet de zorg kunnen bieden die ze nodig hebben.”
Een oplossing voor betere doorstroom is ook op de langere termijn noodzakelijk, vindt Meinardi: “Door de toenemende vergrijzing lopen ziekenhuizen vast op wachtende ouderen. Dat levert uiteindelijk ook risico’s op voor het hele zorgsysteem. Het is al kwalijk dat we nu moeten knabbelen aan de electieve zorg. Daarna is de acute stroom aan de beurt.”
“Ongelooflijk dat dit gebeurt met onze financiële middelen en veiligheidsmaatregelen.”
"Zie het centraal coördinatiepunt als een rotonde met spelregels om te bepalen wie de afslag mag nemen."
"Een 'verkeersagent' zou dit in goede banen moeten leiden."
Denken in patiëntenstromen Om de groeiende instroom van kwetsbare ouderen aan te kunnen is veel meer geld en capaciteit nodig. Maar ook door beter samen te werken is winst te behalen. Meinardi is met verschillende initiatieven bezig: “Het belangrijkst aan alle projecten is dat we veel breder moeten kijken dan binnen de eigen muren. We moeten denken in patiëntenstromen. Verpleeghuizen zijn noodgedwongen aan het afschalen, recentelijk zijn er enkele gesloten wegens te weinig personeel. Het stokt in het Zorgnetwerk. Aan ons allemaal de taak om samen aan een oplossing te werken. In dat licht werken we aan een Ouderen Besluitvormingsunit voor betere uitstroom en een centraal coördinatiepunt voor efficiëntere instroom.”
Zorgtransferium inspireert tot Ouderen Besluitvormingsunit
Uit het succesvolle Zorgtransferium werd de Ouderen Besluitvormingsunit geboren, een nieuw plan om patiënten en artsen te helpen beslissen welke kant een zorgtraject op moet. Meinardi: “Nu kijken we nog vooral naar één lichamelijke klacht van de patiënt, maar het loont om breder te kijken. Hebben we bijvoorbeeld hartfalen behandeld, dan kunnen vervolgens meer problemen optreden, zoals een longontsteking. Bovendien zijn er ook andere kanten aan een patiënt; hoe is de thuissituatie? Kan de patiënt zichzelf redden, of met familie? Het doel van de Ouderen Besluitvormingsunit is om te beoordelen hoe kwetsbaar de oudere is door te kijken naar onderliggend lijden en naar haalbaarheid en wenselijkheid. Ja, het in kaart brengen van kwetsbaarheid is arbeidsintensief en er is weinig tijd om met mensen te zitten. Maar als we die tijd in het begin nemen, besparen we juist tijd op lange termijn.”
Centraal coördinatiepunt: de rotonde voor doorstroom Met één ziekenhuis, meerdere huisartsen die doorverwijzen en meerdere verpleeghuizen die ontvangen, is er een verkeersstroom die volgens Meinardi begeleiding nodig heeft: “Er is te weinig inzicht in de stromen, het gaat nu heel random. Een centraal coördinatiepunt moet daar verandering in brengen. Zie het als een rotonde met spelregels om te bepalen wie de afslag mag nemen. Die rotonde moet evenwicht gaan brengen door beter te beoordelen wie de hoogste urgentie heeft om opgenomen te worden. Een ‘verkeersagent’ zou dit logistieke proces in goede banen moeten leiden.”
"Als we in het begin de tijd nemen, besparen we tijd op lange termijn."
Huisartsen vervullen een belangrijke rol op de rotonde, vindt Meinardi: “Als huisarts kun je ook nadenken over de kwetsbaarheid van oudere patiënten en de zinvolheid van doorverwijzen."
Dat kost meer tijd en wordt niet gefinancierd voor de huisarts, dus heeft het niet altijd prioriteit op de agenda. Maar de rotonde zou er soepeler door lopen en dat lost het probleem dat we gezamenlijk hebben gedeeltelijk op. Misschien zijn er simpelweg ook meer financiële middelen nodig.
Op dit moment wordt bijvoorbeeld cardiovasculair risicomanagement nog betaald door de zorgverzekeraar. Ik denk dat we dat beter zouden kunnen vervangen door een kwetsbaarheidscreening of advanced care planning op hoge leeftijd. Ik nodig huisartsen uit om in dit proces mee te denken.”
Inzichten voor betere vooruitzichten De Ouderen Besluitvormingsunit krijgt inhoudelijk verder vorm. De initiatiefnemers onderzoeken hoe patiënten de juiste ondersteuning krijgen om goede keuzes te kunnen maken en wat de dokter nodig heeft om zo’n gesprek goed te kunnen doen. Het centraal coördinatiepunt is in eerste instantie bedoeld voor meer inzicht. Meinardi: “Blijkt daaruit dat er een personeelstekort, een huisvestingsprobleem of een tekort in de thuiszorg is? We willen eerst het probleem ontdekken, dan daarnaar handelen.” Meinardi waakt daarbij wel om scherp te letten op de effectiviteit van regionale transferpunten als deze: “Om me heen zie ik veel hoopvolle berichten, maar ik mis nog de meetbare effectiviteit in het Zorgnetwerk. We moeten weg van het wij-zij-denken en ons richten op het wij-denken. We moeten ons de vraag stellen hoe we patiënten echt helpen, in plaats van hoe we het aantal wachters verminderen. We willen minder wachters in het ziekenhuis, maar ook minder wachters in de maatschappij. Daarom zijn goede spelregels zo belangrijk. Als de rotonde draait met duidelijke spelregels voor elkaar, dan hoeven we ouderen niet meer lang te laten wachten met alle gevolgen van dien en kunnen wij als ziekenhuis de zorg bieden aan patiënten die het nodig hebben.”
Meer lezen?
Lees ook het artikel met Nanni Ruedisueli over ons Zorg van Waarde programma in Fizier nr 2, april 2020 (pagina 6-9)
