SPOTLIGHT
Annemieke van Oostveen
Het cv van Annemieke van Oostveen telt meerdere pagina’s, van de tropenopleiding tot antroposofische geneeskunde. In 2003 begon ze als specialist ouderengeneeskunde bij Rivas Zorggroep. Daarnaast is ze kaderarts eerste lijn, actief in multidisciplinaire overleggen en in de werkgroep ouderengeneeskunde van de Zorggroep ZGWA. We spraken Annemieke over haar voorliefde voor Afrika en complementaire zorg, en over wat digitalisering betekent voor oudere patiënten.
De tropen “Al op middelbare school hield het me bezig om in Afrika te werken als arts. Om die reden ben ik Geneeskunde gaan studeren. Als medisch student en co-assistent werkte ik enige tijd in Kenia en Tanzania. Na het afstuderen ben ik de tropenopleiding gaan doen aan het KIT, met assistentschappen in onder andere chirurgie en verloskunde. Toen werd ik uitgezonden naar Ghana, om daar als tropenarts te werken. Ik kwam daar op mijn plek. Waarom? Om het avontuur, ik wilde de wereld zien. En om goed te willen doen. Ik las over Albert Schweitzer en had hem als groot voorbeeld voor ogen. Je doet natuurlijk altijd goed met je werk, maar het bracht mij ook veel. Andere mensen ontmoeten, kennis en ervaringen uitwisselen, leren van de culturele verschillen. Ik kwam terecht in een kleine gemeenschap, met een enorm teamgevoel. De mensen waren vriendelijk en vrolijk, ik voelde me opgenomen in een groter geheel.”
“Ik las over Albert Schweitzer en had hem als groot voorbeeld voor ogen”
Terug naar Nederland “Mijn contract liep af en ik was vermoeid, ik was ook al een paar keer ziek geweest. Ik koos ervoor om terug naar Nederland te gaan en daar de Huisartsopleiding te volgen. Ik viel wel in een gat hoor. De tropen waren altijd mijn doel geweest, dat was nu voorbij. Met het diploma onder mijn arm dacht ik: “Ik ga terug!”. Maar mijn moeder werd ziek. En even later kreeg ik mooie nieuwe doelen als partner en moeder. Maar de interesse is nooit verdwenen.” De mens en zijn wens “Wat ik heb meegenomen uit de tropen in mijn hele leven is dat het niet altijd over de behandeling van ziekte gaat, maar juist over de mens in zijn geheel. Wat hebben mensen nodig, vanuit hun perspectief? Daar zit natuurlijk een spanningsveld in. Als zorgprofessionals zijn we vaak erg gemedicaliseerd. We vliegen meteen een casemanager in en zetten het ene na het andere middel in. Ik denk dat je met eerst goed luisteren naar de patiënt en met je eigen kwaliteitsdenken verder komt. Als je daar meer tijd in investeert, win je ook tijd. Want dan ga je onnodige dingen niet doen.” Planetree “Door Rivas kwam ik in aanraking met Planetree, een Amerikaans concept dat minder ziektegericht en meer mensgericht werkt. Het gaat uit van wat je als mens echt wil. In de ouderenzorg betekent het dat niet alleen je laatste station belangrijk is, maar juist ook welke stations je al hebt gehad. Je biografie, je leven doet ertoe. Met Rivas geven we onze patiënten de mogelijkheid om complementair te behandelen als ze dat wensen. Bijvoorbeeld met muziektherapie, kunst, een healing environment en complementaire medicatie. Dat helpt patiënten vaak om zich mens te voelen en niet angstig te zijn. Ik vind het een heel mooi concept.” Digitalisering “Ouderen kunnen best goed ‘mee’ in de digitalisering vind ik. Ik dacht eerst dat het niks was voor onze doelgroep, maar ik zie genoeg ouderen in de weer met een tablet, als het maar gebruiksvriendelijk genoeg is. Sommige huisbezoeken kunnen prima met beeldbellen, maar vaak is een fysieke ontmoeting toch beter voor alle zintuigen. Het is goed dat digitale zorg in ontwikkeling is. We willen nu en straks goede gezondheidszorg bieden, ook als er niet genoeg mensen zijn die zorg kunnen leveren. Dat maakt dat we anders naar zorg moeten kijken. Dus ook in het geval van kwetsbare ouderen. Vaak zijn ze afhankelijk van mantelzorgers en partners, maar waarin kunnen zij nog zelf de regie voeren? Dat kan gelukkig steeds vaker met digitale middelen. Zoals een medicatiesysteem, waarbij een alarm afgaat op het moment dat medicijnen nodig zijn. Of domotica, elektronische hulpmiddelen voor ouderen thuis. En valdetectie.” De toekomst “Mijn visie is dat we daar moeten werken waar de kwetsbare oudere cliënt is. Dat is een proces waarbij we zo vroeg mogelijk naar kwetsbaarheid moeten kijken. Dus niet alleen binnen de muren van het verpleeghuis, maar in een open systeem. Als je als huisarts een kwetsbare oudere treft, dan is het zaak om er vroeg een specialist ouderengeneeskunde bij te betrekken. Dat is ook deels een mindset die moet groeien. Durf je in de keuken te laten kijken, vind het niet erg of eng dat er iemand van ‘buiten’ bij je binnenkomt. Nu kom ik nog wel eens te laat in beeld en dan kan ik ook niks meer betekenen, alleen nog een opname regelen. Ondanks het enorme tekort aan specialisten ouderengeneeskunde en wijkverpleegkundigen moeten we nu hieraan werken. Landelijk gezien is er nu veel aandacht, tot in de politiek toe. Er komen financieringen voor. De opleidingen stromen vol, jonge artsen vinden Ouderengeneeskunde weer leuk. We hebben de tijd mee.”
