“Kwaliteit van leven staat bij ons centraal”
Dennis Wanrooij werkt als arts verstandelijk gehandicapten (arts VG) bij ASVZ, waar hij intramurale zorg verleent aan cliënten van de vestiging in Sliedrecht. Wat maakt deze doelgroep kwetsbaar, wat zijn de uitdagingen en met wie werkt Dennis samen aan goede zorg?
Het vak arts VG is nog niet zo bekend; in 2000 werd het pas officieel erkend als zelfstandig specialisme en Nederland is het enige land ter wereld waar dit specialisme bestaat. Dennis kwam per toeval in aanraking met het beroep: “Ik ben opgegroeid aan de overkant van de Merwebolder - een locatie van ASVZ - en kwam als bijbaantje in aanraking met de zorg hier. Het specialisme van arts VG was me nog niet eerder opgevallen. Ik begon na Geneeskunde eerst als basisarts en ben daarna de opleiding tot arts VG gaan doen. Die heb ik zes jaar geleden afgerond; nu werk ik al elf jaar bij ASVZ, waarvan tien jaar als arts.”
Het hele leven beter maken Het mooiste aan zijn vak vindt Dennis wel het contact met de doelgroep: “Het is een kwetsbare, maar ook pure doelgroep. Eerlijk, recht voor z'n raap. Daarnaast kan ik echt iets bijdragen aan de kwaliteit van leven. De geneeskunde draait om beter maken, hier kan ik het hele leven beter maken.” Een ander voordeel van zijn functie bij ASVZ is dat Dennis de tijd krijgt voor goede zorg: “Ik heb vaste spreekuurtijden, maar daarnaast veel vrijheid om zelf mijn dag in te delen. Er is genoeg tijd om je te verdiepen in de cliënt - en dat is ook nodig."
Kwetsbare doelgroep Wat maakt mensen met een verstandelijke beperking een kwetsbare doelgroep volgens Dennis? “Dat verschilt per cliënt. Cliënten met een ernstige meervoudige beperking hebben 24 uur zorg nodig en zijn afhankelijk van de ander. Licht verstandelijk beperkten kunnen bijvoorbeeld niet altijd goed voor zichzelf bepalen wat goede keuzes zijn. Dan zijn er valkuilen in onder andere het aangaan van sociale contacten en het gebruik van social media, en zijn ze vaak gevoelig voor verslavingen.”
Uitdagingen als arts VG In zijn artikel voor Arts in Spe noemt Dennis communicatie als één van de uitdagingen in de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking: “Als een cliënt ander gedrag vertoont of ziek is, is het vaak moeilijk om te ontdekken wat deze mankeert. Daar heb je ook de begeleider en de familie bij nodig, die de cliënt goed kennen. En soms vind je niks, dan geven we de kwaliteit van leven zo goed mogelijk vorm. Het is ook niet altijd wenselijk om meer onderzoek in te zetten, van tevoren denken we na over de uitslag en de mogelijke consequenties. Dat geldt ook voor een kinderwens bijvoorbeeld, in hoeverre is dat haalbaar? Mijn collega Ingrid van Zoest begeleidt gesprekken daarover volgens de richtlijnen van Nu Niet Zwanger (NNZ).”
Naast communicatie is ook het herkennen van gezondheidsproblemen een uitdaging. “Een cliënt kan zelf vaak niet goed aangeven wat er mankeert. Daarom houden we onze cliënten ook goed in beeld om er vroeg bij te zijn of klachten te voorkomen. Zo voeren wij preventief onderzoek uit bij cliënten onder de 18 of boven de 50 jaar en voeren we regelmatig algemeen lichamelijk onderzoek uit. Het kost soms allemaal wat meer tijd, je moet een cliënt vaak stapsgewijs leren kennen. Bijvoorbeeld als een cliënt veel spanning heeft eerst gewoon alleen een kopje koffie drinken, bij een volgende afspraak misschien al de bloeddruk meten en pas later een uitgebreid onderzoek doen.”
“Het is een kwetsbare, maar ook pure doelgroep. Eerlijk, recht voor z'n raap. Daarnaast kan ik echt iets bijdragen aan de kwaliteit van leven. De geneeskunde draait om beter maken, hier kan ik het hele leven beter maken.”
Als derde uitdaging geldt het samenwerken met naasten en begeleiders: "Cliënten zijn vaak niet wilsbekwaam om moeilijke beslissingen te nemen, wij hebben de naasten echt nodig om tot beleid te komen. Vaak gaat dat goed, maar soms kunnen we ook anders over dingen denken. Dan is het zaak om samen het gesprek aan te gaan en tot eenduidig beleid te komen.” Een andere complicerende factor is de juridische, vertelt Dennis: “De persoonlijk begeleider mag juridisch gezien geen beslissingen nemen. Daarvoor moet een mentor aanwezig zijn. Dit kan ook voor problemen zorgen als een cliënt met zijn begeleider naar het ziekenhuis gaat.”
Als voorbeeld voor discussie in een samenwerking met andere medische specialisten noemt Dennis bepaalde keuzes die gemaakt worden binnen ASVZ vanuit haar behandelvisie (Triple-C). “Mag een cliënt met zelfverwondend gedrag wel of niet in de buurt komen van broodmessen in de nabijheid van begeleiding? Daar kun je een andere visie op hebben. Wij willen cliënten daarin liever niet beperken, we stellen de kwaliteit van leven voorop en weten uit ervaring dat als cliënten een zo normaal mogelijk leven kunnen leiden, dat ongewenst gedrag vaak afneemt.”
Behandelteam Als arts VG werkt Dennis met veel disciplines samen. “We hebben een compleet behandelteam bij ASVZ. Met onder meer een orthopedagoog, ergo- en fysiotherapeut, logopedist, diëtist en tandarts. Voor de medische zorg hebben onze bewoners toegang tot de arts VG-zorg en die van de huisarts voor basiszorg. Als er meer specialistische zorg nodig is, kan ik een beroep doen op verschillende organisaties in het netwerk zoals Kempenhaeghe, Bartiméus en Auris, een revalidatiearts en een klinisch geneticus. Ik heb ook goed contact met het ASz, onder meer met twee neurologen die affiniteit hebben met onze doelgroep en laagdrempelig benaderbaar zijn. Altijd geldt dat we alleen doorverwijzen na goed beraad en in samenspraak met de naasten. Ook hier staat de kwaliteit van leven centraal.”
Samen sterk Dennis ziet de grote meerwaarde van samenwerken in de zorg: “We hebben elkaar nodig, ieder in de eigen kracht. Alles draait om goede communicatie en samenwerking.” Zo sluit hij af met een oproep om de nog wat onbekende arts VG op te zoeken waar nodig: “Weet ons te vinden als je een lastige casus hebt, we hebben het beste voor met onze doelgroep en denken graag mee. Met ASVZ vervullen we een regiofunctie en bedienen een groot gebied. Je kunt dus altijd wel ergens een arts VG vinden die met je meedenkt.”
Deel deze pagina
