Gepensioneerde huisartsen voor Oekraïense vluchtelingen
Toen de oorlog in Oekraïne uitbrak in 2022, kwam een grote stroom vluchtelingen naar Nederland. De GGD en Veiligheidsregio ZHZ (GHOR) organiseerden daarop snel de huisartsenzorg op de verschillende opvanglocaties. Dordrecht verwelkomde maar liefst 1.000 vluchtelingen en richtte een dagHAP in, waar een team van 3 verpleegkundigen en 10 huisartsen - waarvan 8 teamleden gepensioneerd - nu nog elke dag spreekuur houdt.
Albert Contact sprak met vier gepensioneerden Mieke (69) - voorheen verpleegkundige en verpleegkundig specialist, Suze Raaff (68) - voorheen huisarts bij Op 1 Lijn Gezondheidscentrum, Ies ten Sijthoff (76) en Ad Wildeman (72) - beide voorheen huisarts bij Huisartsengroep Eureka. Samen met het dagHAP-team en vijf tolken bemannen zij de dagHAP voor vluchtelingen elke dag van 9:00 tot 14:00 uur, op locatie Dordwijk. Naar idee en regie van Adviseur GHOR Tamara Schiedon, met hulp van DrechtDokters. Liya Umerova neemt Tamara’s taken nu over als Coördinator Dordt voor Oekraïne.
De dagHAP voor vluchtelingen Het idee voor de dagHAP ontstond in maart 2022, toen de toestroom aan Oekraïense vluchtelingen om extra huisartsencapaciteit vroeg. Mieke was er in juli van dat jaar bij: “Ik werd toen gevraagd om drie maanden lang, twee keer per week twee uur te helpen. Iedereen hoopte dat de oorlog sneller afgelopen zou zijn. Nu draaien we de dagHAP nog steeds en verzorg ik twee diensten per week van minimaal 5 uur.” Erg lijken ze het niet te vinden, want het plezier spat van de vier pensionado’s af. Al hebben ze op weg naar de huidige vorm van de dagHAP wel onder meer de volgende obstakels moeten overwinnen.
Van chaos naar controle Suze: “De vluchtelingen werden opgevangen in Crownpoint en Singel. We begonnen met het verlenen van huisartsenzorg in een kleine, lege kamer in Crownpoint. Met Google Translate om te vertalen, een tweedehands onderzoeksbank en medicatie die we zelf bij Kruidvat kochten.”
Mieke: “Er kwamen mensen met hele families tegelijk. Het was hard doorwerken, we zagen wel 30 patiënten op een ochtend en sloegen regelmatig onze lunch over.”
Een ander obstakel was de ICT, vertelt Ies: “In het begin moesten we primitief te werk gaan en hadden we niet alle faciliteiten die we nu hebben. De computers vielen soms uit, we hadden geen Huisarts Informatie Systeem (HIS) en kregen later een ander HIS dan gewenst. Nu is dat allemaal beter geworden.”
De dagHAP zoals die nu draait, bestaat sinds 1 oktober 2023. Oekraïense vluchtelingen uit Dordrecht, Zwijndrecht, Alblasserdam, Hendrik-Ido-Ambacht, Sliedrecht en Papendrecht kunnen er terecht. Mieke: “De HAP op locatie Dordwijk stond overdag leeg, nu heeft die een zinvolle functie gekregen. Samen met Tamara Schiedon hebben we het opgezet. Nu hebben we alles wat we nodig hebben. We werken met Medikit, managen de afspraken beter, het lab zit naast ons, we kunnen verwijzen via Zorgdomein. Er kunnen nog steeds zaken beter, maar het is prettig werken zo.”
Relatief nieuw is een app waarmee de Oekraïners triage in hun eigen taal krijgen. Na de triage krijgen patiënten een advies via de app of wordt een afspraak bij de DagHAP gemaakt.
"Ook deze mensen verdienen 100% zorg. Als gepensioneerde wil ik vanuit eergevoel dit vacuüm opvullen. Bovendien is huisartsenzorg heel leuk, divers en zinvol werk.”
Verschillen Het grootste verschil in de zorg voor Oekraïense vluchtelingen? Ad: “De taal. Het is echt een heel andere taal. Gelukkig hebben we nu geweldige tolken, hele slimme dames. Die zijn goud waard.” Ook de zorg zelf is anders, merkt Ies op: “In Oekraïne gaat men eerder naar de specialist. Ze kennen er niet echt de huisarts zoals wij die kennen.” Suze vult aan: “In Oekraïne kun je bijvoorbeeld ook antibiotica vrij kopen. Veel patiënten slikken het al vanaf jonge leeftijd. Daardoor hebben ze soms een slecht gebit, is er veel resistentie en maken ze hun kuren veelal niet af.” Mieke zag in het begin hele zieke mensen: “Soms zelfs verwaarloosde mensen. Geleidelijk kwamen ook meer psychische klachten. Gelukkig krijgen ze nu goede begeleiding, ook vanuit het GGZ.”
Hart voor de zorg Als gepensioneerde kun je er ook voor kiezen om andere dingen te doen. Wat is de motivatie van de vier om de dagHAP te bemannen?
Ies: “Ook deze mensen verdienen 100% zorg. Als gepensioneerde wil ik vanuit eergevoel dit vacuüm opvullen. Bovendien is huisartsenzorg heel leuk, divers en zinvol werk.”
Suze sluit zich daarbij aan: “Het is zinnig, je blijft maatschappelijk betrokken. De huisartsenzorg is overbelast, we willen ook onze bijdrage leveren in het ontlasten van de huidige generatie huisartsenpraktijken. Daarnaast vind ik het leerzaam. Ik leer hoe andere culturen met gezondheidszorg omgaan, ontdek soms nieuwe medicijnen die we hier niet hebben en die goed werken. En ik heb respect voor de weerbaarheid van de vluchtelingen. Petje af.”
Ad, die zich het meest recent aan de groep toevoegde, benadrukt het werkplezier: “Je merkt tijdens dit interview al wel hoe leuk het hier is. Ik kwam in een warm bad terecht. Daarnaast zou ik het zonde vinden om niets met mijn kennis en ervaring te doen. Ik ben nog niet uitgerangeerd en vind het nog steeds een fantastisch mooi vak. Hier hebben we bovendien meer de lusten en minder de lasten: we hebben een half uur per patiënt, krijgen ondersteuning van een tolk, werken met goede faciliteiten en zijn minder bezig met administratie.”
Mieke onderstreept het belang van een goede werksfeer: “We werken nog na ons pensioen, dus dan wil je niet met chagrijn werken. Dat we met onze hulp het leven van deze bijzondere mensen makkelijker kunnen maken, helpt daarbij. Ik vind het indrukwekkend hoe ze zich staande houden en ben blij dat ik iets voor ze mag betekenen. Persoonlijk ben ik ook niet echt ‘uit’ het werkende leven geweest, na mijn pensioen hielp ik mee in de opvang van coronapatiënten en met het vaccineren, daarna ben ik hier doorgegaan. Tot slot zijn we ons nu misschien wel bewuster van de kennis die we hebben en kunnen we hier de geneeskunde uitoefenen zoals je dat iedere huisarts wel zou toewensen.”
Doen na je pensioen Per januari 2025 valt het project niet meer onder een crisissituatie en neemt de gemeente de contracten van het dagHAP-team over. Mieke: “We zijn blij dat de dagHAP door blijft gaan. Het zou ook mooi zijn als het concept een vervolg krijgt. De avondHAP staat overdag in veel ziekenhuizen leeg, daar zou je meer mee kunnen. Wij zijn de enigen in Nederland die het zo hebben georganiseerd. Het zou misschien een goede constructie zijn voor AZC’s en anderen zonder huisarts?” Ad besluit met extra reclame om de bemanning daarvoor in orde te krijgen: “Je kunt na je pensioen niets doen, of in een gewone praktijk verder werken. Maar dit is leuker en extra zinvol werk. Mij kost het vijf uur in de week. Ik raad het mede-gepensioneerden aan!” Mieke besluit: “Hoe mooi dit werk ook is, uiteindelijk hopen we allemaal dat de oorlog in Oekraïne snel stopt en we allemaal niet meer nodig zijn op de dagHAP.”
Deel deze pagina
