Samenwerken aan gezonde leefstijl
In lijn met het IZA en de regio-analyses werkt onze zorgregio actief samen aan het bevorderen van een gezonde leefstijl. Dat kan zorg in de toekomst voorkomen, denkt internist-endocrinoloog Rosalie Kiewiet-Kemper: “Als we als artsen ziekten blijven behandelen en de leefstijl niet aanpakken, is het dweilen met de kraan open.”
Rosalie Kiewiet-Kemper
Ed Hagers
In maart dit jaar richtte de Leefstijlcoalitie ZHZ het Leefstijlzorgloket ZHZ op. Een gezamenlijk initiatief van verschillende zorginstanties uit de eerste en tweede lijn in samenwerking met onder andere het sociaal domein. Rosalie Kiewiet-Kemper werkt met bedrijfsleider Laura Kallenberg, werkzaam in het Albert Schweitzer ziekenhuis, aan een leefstijlnetwerk binnen het ziekenhuis, om de verschillende zorgverleners met elkaar in contact te brengen: “Jarenlang hadden we geen structurele mogelijkheden om patiënten te helpen naar een gezondere leefstijl. Toen kwam de gecombineerde leefstijlinterventie (GLI) en nu het Leefstijlzorgloket. Ik ben blij dat we dat patiënten nu kunnen bieden.”
Obesitas Rosalie Kiewiet-Kemper heeft als aandachtsgebieden diabetes, schildklier en obesitas en kon die laatste patiëntengroep tot vier jaar geleden nog weinig bieden als vervolg voor de thuissituatie: “Minder eten, meer bewegen. Succes ermee! Patiënten wegsturen zonder handvatten is gedoemd om te mislukken. In de vorm van GLI en anti-obesitas-medicatie konden we daar eindelijk wat aan doen. We verbreden obesitas nu nog meer naar preventie door eerst te starten met gezonde leefstijl.”
Leefstijlnetwerk Die preventie gaat volgens Rosalie verder dan gezond eten en bewegen: “Het is veel complexer. Het gaat ook over goed slapen, ontspanning, zingeving, sociale contacten. Je kunt tegen iemand met schulden niet zeggen: “Ga eens lekker ontspannen." Alles speelt mee. Waar zit het grootste knelpunt? Door vroeg te kijken naar leefstijl, kunnen we voorkomen dat patiënten in een latere fase ziek worden en zorg nodig hebben. Voor ons als medisch specialisten is leefstijl niet onze core business, maar wel belangrijk. Voor de patiënt, maar ook voor onze eigen leefstijl.” Daarmee doelt Rosalie met een knipoog op een gezonde werkdruk, nu en in de toekomst.
SportMEE Een van de initiatieven uit het Leefstijlzorgloket waar Rosalie en haar collega’s naar door kunnen verwijzen is SportMEE. Tijdens de Stadswandeling in het ASz, bedoelt om regiopartners te leren kennen, maakte Rosalie kennis met Ed Hagers, Sportconsulent en mede-oprichter van SportMEE. Ed adviseert en ondersteunt mensen met afstand tot sport en bewegen: “Ik heb een soort makelaarsfunctie, we koppelen mensen na een persoonlijk advies aan passende initiatieven uit het grote aanbod dat er is.”
Nieuw in Dordrecht Ed draait SportMEE al 15 jaar in Rotterdam Rijnmond. Inmiddels staat er een team van 11 sportconsulenten en bemiddelt SportMEE voor 1.400 mensen. Ed: “Dat mogen we nu ook voor de regio Dordrecht opzetten vanuit Dordt Sport. Wij kunnen mensen helpen meer te bewegen, gezonder te leven en zo uit het medisch circuit te blijven.”
Hoe gaat SportMEE te werk? Ed: “De drempel om ermee te beginnen is voor mensen vaak hoog. De reden kan van alles zijn; een beperking, financieel, nog nooit gesport, angst. Die puzzel ga ik leggen. De uitkomst kan een grote sportschool of een kleine gym bij een fysiopraktijk zijn, maar ook een wandelgroep, bokstrainingen, sporten bij een vereniging, zwemmen of bewegen in water. Ik weet heel veel van het netwerk en kan elke situatie schetsen voor mijn cliënten, daarmee krijgen ze een goed beeld en hebben ze minder angst voor het onbekende.” Het slagingspercentage bij SportMEE is hoog: 75 tot 80% start daadwerkelijk met meer bewegen.
“Minder eten, meer bewegen. Succes ermee! Patiënten wegsturen zonder handvatten is gedoemd om te mislukken."
Tafeltennis en zwemmen Ed heeft in al die jaren al veel mensen vooruit zien gaan. Hij geeft een voorbeeld: “Een man met overgewicht en diabetes volgde een GLI-traject en wilde graag bewegen, maar wist niet hoe en wat. Na een gesprek bij hem thuis kreeg ik inzicht in zijn systeem, de afstand en zijn geschiedenis. Hij had vroeger altijd getafeltennist. Dat heeft hij weer opgepakt, samen met zwemmen. Als het bij je past, houd je het ook vol. Hij vertelt er met vol enthousiasme over, prachtig! Ook de verenigingen zijn blij; het maakt de vereniging inclusiever en ze hebben mij als vraagbaak als iemand bijvoorbeeld niet komt of als er iets is.”
Rosalie noemt ook een succesvol voorbeeld: “Veel mensen hebben in eerste instantie afkeer van samen werken aan hun leefstijl in een groep zoals bij de GLI. Maar na een tijdje hoor je terug dat ze begrip voor elkaar hebben, elkaar scherp houden en elkaar motiveren. Zo had één van mijn patiënten met diabetes type 1 en overgewicht alles al geprobeerd, maar niets lukte. Ze zit nu in de GLI, in een groep met dezelfde problemen en uitdagingen. Dat zorgt voor herkenning en begrip, het heeft haar al veel opgeleverd.”
Positieve flow Er is in onze regio nog genoeg te doen aan gezonde leefstijl, maar de start is veelbelovend. Rosalie: “Dit is een onderwerp waar heel veel zorgverleners enthousiast van worden. Iedereen snapt dat we er iets mee moeten, maar in je eentje is het moeilijk om het van de grond te krijgen. Nu we dit als leefstijlcoalitie met gelijkgestemden aanpakken, zijn we daadkrachtiger en ontstaat een positieve flow.” Ook Ed merkt dat de energie er is in Dordrecht: “We beginnen hier natuurlijk op 0, maar wel met alle ervaring uit Rotterdam-Rijnmond. Ik merk ook heel veel enthousiasme hier in het netwerk, bij doorverwijzers en bij burgers.”
Waar zit ‘m dat in, volgens Rosalie? “Het zit in mijn hart omdat ik heel veel obesitas-patiënten zie. Als het lukt om er wat aan te doen, kunnen mensen zóveel winst boeken. Het is helaas zo moeilijk om zelf zonder hulp met een gezondere leefstijl aan de slag te gaan, en het dan ook vol te houden. Dat we daar nu iets voor kunnen bieden, is hoopvol. Ik denk ook dat we de tijd mee hebben, er is meer aandacht voor leefstijl. Ook het IZA helpt daarin mee.”
Aanloop Dordrecht begint goed aan SportMEE, Ed heeft al meer dan 100 aanmeldingen binnen. En die komen nog niet eens via het Leefstijlzorgloket. Ed: “We krijgen aanmeldingen uit alle lagen; van het basisonderwijs tot Jong JGZ en de wijkteams. We willen kwaliteit blijven leveren, dus is het voor ons zaak om volgend jaar door te groeien."
Rosalie is blij dat het Leefstijlzorgloket er is: “Daarmee voorkomen we dat we als medisch specialist eerst Ed of een andere aanbieder moeten kennen voordat er beweging komt. Als leefstijl ter sprake komt, weten we dat we voor alle zorgvragen terecht kunnen bij één loket. Verwijzen is voldoende, het leefstijlzorgloket bepaalt welke leefstijlbehandeling bij de patiënt past en begeleidt de patiënt hierbij. Het loopt pas sinds maart, dus het moet nog in de pen komen. Ook voor de GLI gold destijds een lange aanlooptijd. We moeten het tegenkomen, ondervinden hoe makkelijk het verwijzen is en hoeveel werk het uit handen neemt. Ik heb er vertrouwen in dat het veel gaat brengen.”